28.10.2018 15:07

Joaquin Phoenix blaast vandaag 44 kaarsjes uit! Binnenkort is hij te zien als The Joker, maar in Gladiator speelde hij al eens de ultieme schurk. Wáárom is keizer Commodus ‘the man we love to hate’?

In Gladiator (2000) speelt Russell Crowe de Romeinse generaal Maximus, die dankzij Commodus alles verliest wat hem lief is. We zetten alle onhebbelijkheden van Phoenix’ personage op een rij. Het zijn er... een heleboel!

Hij is gestoord

Keizer Marcus Aurelius ziet de bui al hangen, en besluit dat zijn zoon nóóit keizer mag worden van het Romeinse Rijk. Generaal Maximus zal het rijk regeren, totdat de senaat het stokje van hem overneemt. Einde keizerrijk; het wordt weer een republiek. Commodus vat dit… niet zo goed op.

‘Ik zou de hele wereld laten afslachten, als u daardoor van me zou houden!’, zegt Commodus tegen zijn vader, keizer Marcus Aurelius. Hoewel deze uitspraak wijst op een zekere gedrevenheid, is het voor (normale) mensen niet dé manier om indruk te maken. Er is íets helemaal niet goed met Commodus. Dit wordt tien tellen later maar weer eens duidelijk, als hij zijn eigen vader wurgt!

Martelingen

Commodus zou een veel effectievere schurk zijn als hij zakelijk te werk ging. Een slechte eigenschap van de keizer is dat hij zijn vijanden niet alleen wil uitschakelen, hij moet en zal ze ook vernederen!

Zodra hij ontdekt dat Maximus, eigenlijk degene die Rome moet leiden, nog leeft, slaat de schrik hem rond het hart. Spoiler alert: later blijkt dat dit terecht is.

Hij kan een populaire gladiator, een oud-generaal nota bene, niet zomaar laten ‘verdwijnen’. Niet zonder gezichtsverlies, in elk geval. Daarom probeert hij zijn vijand het indirect steeds moeilijker te maken. Gallische reuzen, en zelfs tijgers worden uit de kast getrokken! Je bent de keizer van Rome, of je bent het niet.

In een poging om Maximus uit de tent te lokken, vertelt hij hoe zijn trawanten de zoon en vrouw van Maximus hebben gefolterd. Mocht Maximus zijn wapen pakken, dan zijn er tientallen soldaten om hem neer te steken! Russell Crowe toont zich andermaal de betere man.

Zodra Commodus vermoedt dat zijn zus betrokken is bij een samenzwering, dreigt hij haar zoon Lucius (zijn eigen neefje!) te laten vermoorden. Is dat niet barmhartig van hem? Het is niet duidelijk of Commodus dit zelf echt gelooft, of dat hij zich alleen spiegelt aan Maximus. Het is hoe dan ook 'bad news'.

Hij zit achter z’n eigen zus aan

Commodus heeft een beetje té veel interesse in zijn bloedeigen zus Lucilla (Connie Nielsen). Aangezien Commodus zichzelf te goed vindt voor andere mensen (hij beschouwt zichzelf als een soort god), wil hij het liefst een kind maken met z’n eigen zus.

De arme Lucilla moet dit walgelijke figuur afhouden zónder hem te kwetsen… Anders laat hij haar én haar zoontje Lucius opeten door wilde murenen, ofzo. Brrrr!

Laf!

Vlak nadat hij zijn eigen zus heeft bedreigd, besluit Commodus de populaire Maximus zélf te verslaan. Commodus is ijdel, verwaand, laf, sadistisch, maar… niet dom! Hij beseft zelf ook wel dat hij Maximus nooit op een eerlijke manier kan verslaan. Vlak voor het gevecht steekt hij dus even een dolk in Maximus’ long.

Als hij zijn populairste tegenstander voor het oog van iedereen verslaat, wordt hij zélf populair! Dat blijkt toch een misrekening van Commodus…

Niemand is verdrietig

Uiteindelijk hakt Maximus de laffe Commodus in de pan. Belangrijk detail: als Commodus zijn zwaard verliest, vraagt hij de praetoriaanse garde om hem te helpen. Zelfs deze lijfwachten van de keizer(!) denken ‘ja, doei’, onder het toeziend oog van het ramvolle colosseum. Als Commodus het gevecht had gewonnen, dan had hij de hele club waarschijnlijk levend laten villen! Ze vinden Commodus zó’n druiloor dat ze dat risico durven te nemen. Dan heb je het echt verbruid.

Maar goed, Maximus maakt Commodus een kopje kleiner en… niemand is verdrietig. Niemand! Ze zijn natuurlijk geschokt, want er wordt niet elke dag een keizer van een wereldrijk voor je ogen neergestoken, maar iedereen is alleen maar bezorgd om Maximus! Let wel: bijna niemand in dat stadion weet wat de keizer allemaal uitgespookt heeft!

Commodus imperator

Het knappe aan Phoenix’ vertolking is dat zijn personage zo’n beetje alle ongewenste eigenschappen heeft die een mens kan hebben, maar er tóch nog een soort tragisch figuur van weet te maken (medeleven met Commodus gaat weer te ver). Het belooft veel goeds voor Joker, waarin hij wederom een beroemde schurk speelt.

Het is moeilijk voor te stellen, maar de échte keizer Commodus was waarschijnlijk nóg erger dan de Joaquin Phoenix-versie! Deze keizer van likmevestje stierf niet in de arena, maar werd in een badhuis eerst vergiftigd en daarna gewurgd; zo graag wilden ze hem dood hebben. We… begrijpen dat Hollywood dit verhaal een beetje spannender gemaakt heeft.